စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး အစီရင်ခံစာပါ ကွဲလွဲဲချက်များကို ပြန်လည်ရှင်းလင်းမည်

မွို့တောျစညျပငျ၏ ဈေးကှကျ မွငှေားရမျးခနှုနျးထား မြား၊ ဘဏ်ဍာရေးငှကွေေးသုံးစှဲမှုမြားအပေါျတှငျ စာရငျးစဈခြုပျရုံး၏ အစီရငျခံစာသညျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျမြားနှငျ့ ပွညျသူမြားအကွား မေးခှနျးထုတျစရာ ဖွဈလာခဲ့သညျ။

ထို့ပွငျ မွို့တောျစညျပငျဈေးမြားဌာန၏ စီမံခနျ့ခှဲမှုအားနညျးခကြျမြားကွောငျ့ ရနျကုနျမွို့ ကမျးနားလမျး ညဈေးတနျးရှိ ဆိုငျခနျးမြားအတှကျ ကုနျကစြရိတျမြား၊ ဆိုငျခနျးငှားရမျးမှုမြားတှငျ ရလဒျကောငျးမရကွောငျး စာရငျးစဈခြုပျရုံး၏အစီရငျခံစာတှငျ အကွံပွုခကြျမြား လညျး ပါဝငျခဲ့သညျ။

ယငျးအစီရငျခံစာအရ ရနျကုနျမွို့အတှငျး တရားမဝငျ ဈေးပုနျး ၁၃၈ ဈေးအထိရှိနပွေီး တဈဈေးလြှငျ ဈေးသညျ ၂၅ ဦးမှ အမြားဆုံး ၄၀ဝ ကြောျ အထိရှိနကော ယငျးဈေးမြားကို အခှနျအခမြား ကောကျယူမှု မရှိခွငျးကွောငျ့ ယငျးတို့ကို စနဈတကြ စီမံခနျ့ခှဲသငျ့ကွောငျးလညျး အကွံပွုဖောျပွထားသညျ။

ရနျကုနျမွို့အတှငျး အထငျကရ ပနျးခွံမြား၊ ကစားကှငျးမြား၊ ပှဲကငြျးပရာနရောမြားဖွဈသညျ့ ဃွဃ ခနျးမတို့၏  ငှားရမျးခနှုနျးထားမြားသညျ နညျးပါးနပွေီး ဆီလြောျမှုမရှိ ကွောငျး ထောကျပွထားပွီး မွို့တောျစညျပငျက ရသငျ့ရထိုကျသညျထကျ လြော့ရနကွေောငျးကိုလညျး ဖောျပွထားသညျ။ 

၂၀၁၇•၁၈ ခုနှဈ စာရငျးစဈခြုပျ အစီရငျခံစာသညျ မွို့တောျစညျပငျအခကြျအလကျမြားနှငျ့ ပတျသကျပွီး ကှဲလှဲမှုမြားရှိနသေောကွောငျ့ ဖွရှေငျးရနျ အသငျ့ရှိနပွေီး ရှငျးလငျး ပှဲလညျး ထပျမံပွုလုပျမညျဖွဈကွောငျး မွို့တောျဝနျဦးမောငျမောငျစိုးက ဇနျနဝါရီ ၁၃ ရကျက သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲတှငျ ပွောခဲ့သညျ။

"ဥပမာ- မွငှေားရမျးခဆိုတာက ဈေးကှကျပေါကျဈေးရှိပမေဲ့ သူလုပျတဲ့လုပျငနျးနဲ့ ခံနိုငျရညျရှိမရှိကွညျ့ရတယျ။ ဒါ့ပွငျ မွငှေားတာက အလှတျငှားလိုကျတာမဟုတျဘူး။ ပိုငျရှငျတှကေ ငှားလိုကျပမေဲ့ လုပျခငြျတိုငျးလုပျလို့ မရဘူး။ အပွညျ့လုပျကိုငျခှငျ့ရတာမဟုတျဘူး။ သူတို့က မွို့ပွပွယုဒျနဲ့အညီ သှားရတာဖွဈလို့ ကှာဟမှုတှရှေိနတောဖွဈတယျ" ဟု ဦးမောငျမောငျစိုးက ပွောသညျ။

အစိုးရသဈ တကျသညျ့ကာလမှစပွီး ရနျကုနျမွို့တှငျး ဥယြာဉျ၊ ပနျးခွံမြားကို အသုံးပွုရနျ ငှားရမျးထားသညျ့ ကုမ်ပဏီမြားအတှကျ ဆိုငျခနျးငှားရမျးခနှုနျးမြားကို ကာလပေါကျဈေးနှငျ့ယှဉျသညျ့ နှုနျးထားမြားအတိုငျး နှဈစဉျဆတိုးပွောငျးလဲ၍ စီမံငှားရမျးထားကွောငျး ရနျကုနျမွို့တောျ စညျပငျသာယာရေးကောျမတီ ပနျးဥယြာဉျနှငျ့ ကစားကှငျးမြားဌာနမှု ဦးကိုကိုလငျးက ဆိုသညျ။

"ဥပမာပေးရရငျ အရငျတုနျးက ပွညျသူ့ရငျပွငျရဲ့ ငှားရမျးခနှုနျးထားက တဈနှဈကို ကပြျသိနျး ၂၂၀ ကနေ ၂၅၀ နှုနျးလောကျနဲ့ ငှားရမျးခဲ့တယျ။ အခုအစိုးရလကျထကျမှာ မွို့နယျစညျပငျသာယာဥက်ကဋ်ဌတှရေဲ့ ဦးစီးမှုနဲ့ နှုနျးထားတှကေို ပွနျလညျပွငျဆငျရတာရှိတယျ။ အခု ၂၀၁၈•၁၉ ခုနှဈမှာ ပွညျသူရငျပွငျရဲ့ ငှားရမျးခနှုနျးထားဟာ တဈနှဈကို  ကပြျသိနျး ၁ ဒသမ ၄၆၉ ဘီလြံထိ ရှိလာတယျ။ ဒါကွောငျ့ ယခငျနှုနျးနဲ့ အခုနှုနျး ဘယျလောကျကှာလဲ မွငျနိုငျတယျ"ဟု ၎င်းငျးကပွောသညျ။

ထို့ပွငျ မငျ်ဂလာဒုံမွို့နယျရှိ ဇကေမ်ဘာဝငျးကိုအသုံးပွုရနျ ငှားရမျးနှုနျးထားသညျ ယခငျက တဈနှဈလြှငျ ကပြျသိနျး၂၅၀ ဖွဈပွီး လကျရှိတှငျ တဈနှဈ ငှားရမျးခနှုနျးထားသညျ ကပြျသိနျး ၃ç၄၀ဝ ကြောျအထိ ဈေးကှကျပေါကျဈေးမြားအတိုငျး ညှိနှိုငျးငှားရမျးထားကွောငျး ဦးကိုကိုလငျးက ဆိုသညျ။

ရနျကုနျမွို့အတှငျး ပနျးခွံမြားရှိဆိုငျခနျးမြားကို ငှားရမျးရာတှငျ လကျရှိတှငျ အုပျစုသုံးခုခှဲထားပွီး အုပျစု(၁)တှငျ ပါဝငျသညျ့ လှိုငျသာယာ၊ ရှှပွေညျသာ၊ ဒဂုံမွို့သဈ အရှေ့ပိုငျး၊ မွောကျပိုငျး၊ ဆိပျကွီးခနောငျတို၊ မငျ်ဂလာဒုံ အစရှိ သညျ့ မွို့နယျမြားရှိ ဆိုငျခနျးငှားရမျးခ တဈပပေတျလညျ အတှကျ တဈနှဈနှုနျးထားသညျ ကပြျ ၁ç၃၀ဝ ကြောျ သတျမှတျထားသညျ။

အုပျစု(၂)တှငျရှိသော၊ အငျးစိနျ၊ မွောကျဥက်ကလာ၊ သာကတေ၊ ဒေါပုံ၊ ကွညျ့မွငျတိုငျ၊ သငျ်ဃနျးကြှနျးနှငျ့ တောငျဥက်ကလာပမွို့နယျတို့အတှကျ ဆိုငျခနျးငှားရမျးခနှုနျးထားမြားသညျ တဈနှဈလြှငျ ကပြျ ၂ç၆၀ဝ ကြောျ သတျမှတျထားသညျ။

အုပျစု(၃)တှငျ ကမာရှတျ၊ တာမှေ၊ စမျးခြောငျး၊ မငျ်ဂလာတောငျညှနျ့၊ ပုဇှနျတောငျ၊ လှိုငျ၊ မရမျးကုနျး၊ ရနျကငျး၊ လမျးမတောျ၊ ပနျးဘဲတနျး၊ လသာ၊ ဆိပျကမျး၊ ဒဂုံနှငျ့ ဗဟနျးမွို့နယျတို့ရှိ ပနျးဥယြာဉျမြားရှိ ဆိုငျခနျးငှားရမျးခနှုနျးထားသညျ ကပြျ ၃ç၇၀ဝ ကြောျဖွဈသညျ။

၂၀၁၇•၁၈ ခုနှဈ စာရငျးစဈခြုပျ အစီရငျခံစာတှငျဖောျပွထားသညျ့ ရနျကုနျမွို့တောျစညျပငျ၏ ဆောငျငှေ (အသငျ့ဆောငျထားငှေ) ကပြျသနျး ၁၀ဝ အပေါျတှငျလညျးဘဏ်ဍာရေးစညျးမဉြျးနှငျ့ မညီကွောငျး ဖောျပွခကြျအပေါျပတျဝနျးကငြျထိနျးသိမျးရေးနှငျ့ သနျ့ရှငျးရေးဌာနမ·း ဦးခြိုထှနျးအောငျက ပွောသညျ။ 

"ဒါက ကွိုတငျငှနေဲ့ ဆောငျငှဆေိုပွီး အသုံးအနှုနျးမှားပွီး သုံးတာလို့ စာရငျးစဈရုံးကို စာပို့ထားပါတယျ။ အဓိကကတော့ ကြှနျတောျတို့ဌာနရဲ့ မောျတောျယာဉျတှကေို အရေးပေါျ ပွငျဆငျစရိတျအဖွဈသုံးဖို့အတှကျ ဆောငျငှအေဖွဈနဲ့ ခေါငျးစဉျတငျပွီး သုံးထားတာပါ။ အဲဒီအတှကျလညျး သူတို့ညှှနျထားတဲ့အတိုငျး အမညျပွောငျးသုံးပွီးတငျထားပါတယျ"ဟု ၎င်းငျးကဆိုသညျ။

ရနျကုနျမွို့အတှငျး နေ့စဉျ စှနျ့ပဈအမှိုကျတနျခြိနျ ၂ç၅၀ဝ ကြောျထှကျရှိပွီး ယငျးတို့ကို သိမျးဆညျးရနျ မောျတောျယာဉျအသုံးပွုသညျ့အစီးရေ ၄၀ဝ ကြောျရှိကွောငျး၊ နေ့စဉျ ပွငျဆငျထိနျးသိမျးရသညျ့ ယာဉျအစီးရေ၅၀ ကြောျရှိနသေညျ့အတှကျ ယငျးကုနျကစြရိတျကို ဆောငျငှအေဖွဈ အသုံးပွုရနျ ပွနျလညျတငျပွထားခွငျးဖွဈကွောငျး ဦးခြိုထှနျးအောငျက ဆကျလကျရှငျးပွသညျ။

ယငျးသို့ လုပျငနျးဆောငျရှကျရနျ ဆောငျငှအေဖွဈ အသုံးမပွုပါက နေ့စဉျထှကျရှိသော အမှိုကျမြားကို အခြိနျမီသိမျးဆညျးနိုငျမညျမဟုတျကွောငျးနှငျ့ ယငျးသို့ ကွိုတငျငှအေဖွဈ စာရငျးတငျသှငျးခွငျးသညျ ယခငျအစိုးရလကျထကျ ကတညျးက တငျပွခဲ့ခွငျးဖွဈကွောငျး မွို့တောျစညျပငျထံမှ သိရသညျ။ 

စာရငျးစဈခြုပျရုံးအစီရငျခံစာအရ ဒဂုံမွို့နယျအတှငျး ရှိ ပွညျသူ့ဥယြာဉျမွနေရော ၇၆ ဒူမ ၅၃ ဧကကို ကုမ်ပဏီသို့ နှဈရှညျငှားရမျးရာတှငျ မွငှေားရမျးခရငှေ ကပြျ ၁၀ ဘီလြံကြောျ လြော့နညျးကွောငျး ဖောျပွထားပွီး ယငျးနရောသညျ ၂၀ဝ၉ ခုနှဈ ဧပွီလမှ ၂၀၃၄ ခုနှဈ မတျလကုနျထိNature world ကုမ်ပဏီသို့ ငှားရမျးခဲ့ခွငျးဖွဈသညျ။

"ဈေးကှကျပေါကျဈေးတှနေဲ့ယှဉျရငျ လကျရှိငှားရမျးခနှုနျးထားတှကေ လြှော့ပွီးငှားရမျးရတယျ။ စီမံခနျ့ခှဲမှုအပိုငျးအရ ပနျးခွံတှမှော ဆိုငျခနျးငှားရမျးသူတှကေ အပွညျ့အဝဈေးကှကျခြဲ့လို့မရတာတှေ၊ လုပျပိုငျခှငျ့မရှိတာတှေ ရှိတယျ။ အဲဒီတော့ ပုံမှနျဈေးကှကျပေါကျဈေးထကျတော့ နညျးနညျးလြော့တယျ။ ဒါပမေဲ့ နှဈစဉျ ဆိုငျခနျးငှားရမျးခနှုနျးထားတှကေို ပွငျဆငျသုံးသပျတာတှေ ရှိတယျ"ဟု ရနျကုနျမွို့တောျ စညျပငျသာယာရေးကောျမတီ အတှငျးရေးမ·း ဒေါျလှိုငျမောျဦးက မှတျခကြျပွုသညျ။

လကျရှိဖောျပွထားသော စာရငျးစဈခြုပျအစီရငျခံစာသညျ ၂၀၁၇•၁၈ အစီရငျခံစာဖွဈပွီး အခြို့ဖောျပွခကြျမြားသညျ ယခငျကတညျးက ဖွရှေငျးထားပွီး ပနျးခွံမြားငှားရမျးရာတှငျ ပိုငျရှငျမြားအနဖွေငျ့ စီမံခနျ့ခှဲရမှုလညျး ကှဲပွားသဖွငျ့ လကျရှိပေါကျဈေးနှငျ့ နှိုငျးယှဉျပါက ဈေးနှုနျးမြား ကှဟနမေညျဖွဈကွောငျး  မွို့တောျဝနျက ထောကျပွသညျ။

"ကြှနျတောျ မွို့တောျဝနျလကျထကျမှာ အကုနျလုံးကို တငျပွရတယျ။ ကောျမတီအလိုကျ ဘယျတုနျးကတညျးကငှားထားတာ၊ ဘယျလိုငှားရတာအစ အသေးစိတျတငျပွပွီးမှ ငှားရမျးတာပါ။ ငှစောရငျးစဈခြုပျအစီရငျခံစာထဲမှာခွုံကွညျ့ပွီး မွဘေယျနှဧကရှိတယျ။ မွေဧက ဒီလောကျရှိလို့ ဘယျလောကျနဈနာမှုရှိတယျဆိုပွီး တငျပွထားတာရှိတယျ။ ကြှနျတောျတို့က အဲဒီလိုမတှကျဘူး။ မွဘေယျနှဧကမှာ အဆောကျအအုံကအစ ဘယျလောကျ၊ ကားပါကငျ အတှကျ နရောခနြျတာက ဘယျလောကျ၊ နရောတကာ စီးပှားရေး မလုပျရဘူး၊ စသဖွငျ့ အသေးစိတျတှကျပွီး တငျပွတာဖွဈလို့ ကှဲပွားတာတှရှေိတယျ"ဟု မွို့တောျဝနျ ဦးမောငျမောငျစိုးက ဆိုသညျ။

လကျရှိတှငျ မွို့တောျစညျပငျမှ ဆိုငျခနျးငှားရမျးခနှုနျးထားမြား ပွနျလညျပွောငျးလဲ သတျမှတျခကြျမြား ရှိသညျ့အတှကျ နှုနျးထားမြားကို မပေးနိုငျ၍ ငှားရမျးထားသညျ့ ကုမ်ပဏီက ပွနျလညျညှိနှိုငျးပေးရနျ အသနားခံစာတငျပွမှုမြားလညျး ရှိနကွေောငျး ရနျကုနျမွို့တောျစညျပငျ သာယာရေးကောျမတီထံမှ သိရသညျ။

"စာရငျးစဈခြုပျအစီရငျခံစာသညျ စတေနာနဲ့ ရေးထားတာလို့ပဲ ယုံတယျ။ ကြေးဇူးလညျးတငျတယျ။ ဒါက ရနျကုနျရဲ့ စညျပငျသာယာရေးလုပျငနျးတှအေတှကျ ဦးတညျခကြျနဲ့သှားတာဖွဈလို့ ကြှနျတောျတို့မှာလညျး ရှငျးပွစရာအခကြျတှရှေိပါတယျ။ တတခြို့အခကြျတှကေလညျး ဖွရှေငျးပွီးသားအခကြျတှပေါပဲ"ဟု ဦးမောငျမောငျစိုးက ဆိုသညျ။